SIGAR, Afganistan yönetiminin ve ordusunun Ağustos 2021’de çöküşüne ilişkin yeni raporunu yayımladı.
Raporda, Afgan ordusunun çöküşünün, ABD’nin Afganistan’a yaptığı neredeyse 90 milyar dolarlık askeri yardımı doğru şekilde değerlendirmemesinin yanı sıra Afganistan’dan çekilme sürecini de iyi yönetmemesinden kaynaklandığı belirtildi.
Verilen destek doğru kullanılmadı
ABD’nin Afganistan ordusuna 20 yılda yaklaşık 90 milyar dolar askeri yardımda bulunduğu aktarılan raporda, savunma ihalelerinin eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin yakın çevresi üzerinden yapıldığı kaydedildi.
Raporda, Afganistan hükümetindeki yolsuzluk ve ABD’nin bu yolsuzluğa karşı gerekli denetimleri tam yapamamasının Afgan ordusuna verilen yardımı büyük ölçüde etkisiz kıldığı tespit edildi.
Afgan halkının orduya maaş için katıldığı ve bunun da yıllar içinde orduyu güçlendirmek yerine sadece bir gelir kapısı haline getirdiği ifade edilen raporda, üst düzey askeri yetkililerin doğrudan cumhurbaşkanı tarafından atanması ve Gani’nin kendine sadık isimleri terfi ettirerek ordunun liyakatsiz isimlerce yönetilmesine yol açtığı belirtildi.
Taliban ile anlaşma ordunun çöküşünü hızlandırdı
Raporda, birçok eski Afgan subayı ile görüşmeler yapıldığı kaydedildi.
Ordunun 11 gün gibi kısa bir sürede çökmesine ilişkin SIGAR’a konuşan eski 215. Kolordu Komutanı Orgeneral Sami Sadat, “Taliban ile ABD arasında (29 Şubat 2021) imzalanan anlaşmanın psikolojik etkisi o kadar büyüktü ki askerler hayatta kalma moduna geçtiler ve başka tekliflere açık hale geldiler.” ifadelerini kullandı.
İsminin açıklanmasını istemeyen başka bir üst düzey Afgan subayı ise anlaşmanın ardından Afgan askerlerinin bu savaşın kazananı olmadıklarını anladıklarını dile getirdi.
ABD’nin savaştan çekilme biçiminin Afgan askerlerinde, ABD’nin ülkeyi Taliban’a bıraktığı izlenimi bıraktığı aktarılan raporda, üst düzey bir Afgan subayının "Amerikan ordusunun sessizce Bagram Hava Üssü'nden çekilmesinin Afgan askerlerinin artık yalnız olduklarının işareti olarak algılandığı" yorumuna yer verildi.
Raporda, “General Sadat, bize 'ABD hava saldırılarının yüzde 98’i bir gecede durdu.' dedi.” ifadesi dikkati çekti.
ABD’nin tek hedefinin; çekilmede aksaklık yaşanmaması olduğu ifade edilen raporda, Amerikan askerlerinin, Afgan ordusuna çekilme kararını doğru bulmadıklarını ancak emre itaat etmekten başka seçeneklerinin de olmadığını söylediği belirtildi.
Taliban’ın etkili askeri operasyonları
Raporda dikkati çeken bir diğer noktada da Taliban’ın fiziksel ve psikolojik savaşı çok iyi icra ettiği oldu.
Afgan ordusunun son bir yılda belirli alanda toprak kazandığı belirtilen raporda, buralara konuşlandırılan birliklerin cephe boyunca birbiriyle bağlantısız olduğu ve ihmal edildiği kaydedildi. Raporda, Taliban’ın bu birlikleri kolayca izole ettiği ve Afgan ordusunun savaşma isteğini kırdığı değerlendirmesine yer verildi.
Bölgelerdeki komutanların kısa sürede savunma planlarının çöktüğü ifade edilen raporda, Taliban’ın sistemli silahlı mücadelesinin ordunun altını oyduğu ve çökmesini hızlandırdığı kaydedildi.
