İsrail, 7 Ekim 2023'te yaşanan olayların ardından Gazze'ye yönelik acımasız bir bombardıman kampanyası, kuşatma ve geniş çaplı bir kara harekâtı başlattı.
İsrail sadece altı ay içinde, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 33,000'den fazla Filistinliyi öldürdü; binlerce kişi enkaz altında kaldığı için kesin rakamların çok daha yüksek olması bekleniyor. Ayrıca 70,000'den fazla Filistinli de yaralandı.
Aralık ayında Birleşmiş Milletler Gazze nüfusunun yüzde 85'inin ülke içinde yerinden edildiğini bildirdi. Ocak ayı sonu itibariyle BBC tarafından yapılan detaylı bir analiz de Gazze'deki binaların ve sivil altyapının yarısından fazlasının, tüm yerleşim bölgeleri, hastaneler, üniversiteler ve tarihi yerler de dahil olmak üzere, hasar gördüğünü ya da yıkıldığını ortaya koydu. Güneydeki Han Yunus kentinde yaşanan yıkımın boyutu özellikle dikkat çekiciydi; kentin 16 katlı en yüksek konut binası olan ikonik Alfarra Kulesi de dahil olmak üzere kentteki binaların yarısı harabe haline geldi.
"Ukrayna üzerinde çalıştık, Halep ve diğer şehirleri de inceledik, ancak hasarın boyutu ve hızı dikkat çekici. Gazze'deki hasar tespitinde çalışmış olan New York Şehir Üniversitesi'nden Corey Scher daha önce hiç bu kadar büyük bir hasarın bu kadar çabuk ortaya çıktığını görmemişti" dedi.
Ocak ayında Güney Afrika, Gazze'ye karşı yürüttüğü savaş nedeniyle Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail'e karşı Soykırım Sözleşmesi'ne başvurdu. Mahkeme o zamandan bu yana İsrail'in Gazze'deki eylemlerinin soykırım anlamına geldiğinin 'makul' olduğuna karar verdi.
İsrail askerlerinin suistimalleri
İsrail ordusunun Gazze'ye yönelik en yıkıcı savaşında sergilediği ve şaşırtıcı ölü sayısı ile yıkımın boyutlarına yansıyan hatalı tutum, uluslararası gözlemciler ve insan hakları örgütleri tarafından yaygın bir şekilde kınandı.
İsrail askerlerinin birçoğu tarafından çekilen ve sosyal medya platformlarında yayılan çok sayıda fotoğraf ve videoda yakalanan kanıtlar, ahlaksız yıkım, yağma ve sivillerin can, mal ve haysiyetlerinin hiçe sayılmasına ilişkin rahatsız edici bir tablo çiziyor.
Silahlı çatışmaların yürütülmesini düzenleyen uluslararası insancıl hukuk uyarınca, bir çatışmanın tarafları savaşçılar ile siviller arasında ayrım yapmak ve sivillere ve sivil nesnelere verilen zararı en aza indirmek için mümkün olan tüm önlemleri almakla yükümlüdür. İsrail'in de taraf olduğu Dördüncü Cenevre Sözleşmesi, zorunlu askeri nedenler haricinde malların tahrip edilmesini, kişisel eşyalara el konulmasını ve sivillerin yerlerinden edilmesini açıkça yasaklamaktadır. Ancak, askerler tarafından yayınlanan videolarda gösterildiği üzere İsrail askerlerinin Gazze'deki eylemleri bu ilkelerin açıkça göz ardı edildiğini ve bu hükümlerin açıkça ihlal edildiğini ortaya koymaktadır.
Güney Afrika'nın avukatları, UAD'de İsrail'e karşı açtıkları soykırım davasında, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun benimsediği "Amalek" söylemine başvuran kalabalık bir grup İsrail askerinin dans ederek ve şarkı söyleyerek "müdahil olmayan sivil yoktur" dediği bir video oynattı.
O zamandan bu yana BBC Verify, New York Times ve diğerlerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda haber kuruluşu İsrail askerlerinin Gazze'deki ihlallerini belgeleyen yüzlerce videoyu analiz etti. İsrailli insan hakları grubu B'Tselem'in sözcüsü Dror Sadot, "Tepeden gelen insanlıktan çıkarma askerlere kadar iniyor" dedi.
Göz kamaştıran cezasızlık
İsrail makamları, sorumluların hesap verebilirliğinin ve İsrail askerlerinin Gazze'deki genel davranışlarını düzenleyen ilkelerin gözle görülür bir şekilde eksik olduğu bir ortamda, aylardır askerlerin ihlallerini yeterince ele almadı.
Artan eleştiriler ve uluslararası tepkiler üzerine İsrail ordusu Şubat ayında "operasyonel faaliyetler bağlamında olası suistimallere ilişkin inceleme ve soruşturmalar yürüttüğünü" açıkladı. Ancak ordu açıklamasında "savaş durumlarına ilişkin değerlendirme ve soruşturmaların yürütülmesinin şu anda karmaşık olabileceğini ve mevcut savaş ortamının gerçekleri değerlendirme kabiliyetlerini etkileyebileceğini" vurguladı.
Bu gelişme, İsrail ordusunun en üst düzey hukuk yetkilisi Tümgeneral Yifat Tomer-Yerushalmi'nin askerleri "uygunsuz davranışlara" karşı sert ve benzeri görülmemiş bir şekilde uyarmasından kısa bir süre sonra gerçekleşti. Haksız güç kullanımı, sivil mülkün tahrip edilmesi ve yağmalama olaylarının suç eşiğini aştığını ve İsrail'in uluslararası sahnedeki itibarına stratejik zarar verdiğini vurguladı.
Ancak artan kanıtlara ve İsrail'in "koşulları araştırma" sözlerine rağmen, İsrail askerlerinin Gazze'deki suistimalleri, Filistinlilere karşı herhangi bir yanlış davranıştan kendini aklama siciline sahip İsrail ordusunun, Gazze'ye ve savaşın amaçlarına ilişkin resmi İsrail siyasi ve medya söyleminin bir uzantısı olarak görülen kapsamlı ihlalleri ele alacağına dair yaygın kuşkunun ortasında hız kesmeden devam ediyor.
İsrail askerlerinin aşağılayıcı davranışlarını ve yıkıcı eylemlerini gösteren viral videolar ortaya çıkmaya devam ediyor. Hesap verebilirliğin olmaması, askerleri korkunç davranışlarını sürdürme konusunda cesaretlendirmekten başka bir işe yaramamakta, Gazze'deki Filistinlilere yönelik soykırım riskini daha da arttırmakta ve bölgedeki barış ve istikrar beklentilerini baltalamaktadır.
