ODTÜ mühendislerinden oluşan ekip, dört bacaklı robot platformlarına zor arazi şartlarında yüksek hareket kabiliyeti kazandırmak ve yeni nesil platformlar geliştirmek için savunma sanayisi ile ortak çalışmalara başladı.
Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Afşar Saranlı, AA muhabirine, 17 yıldır Elektrik-Elektronik, Makine ve Bilgisayar Mühendisliği bölümlerinin ortak çalışmasıyla bacaklı robotlar üzerine çalışmalar yürüttüklerini ifade etti.
Bacaklı robotların hareket kabiliyetinin tekerlekli veya paletli robotlara göre çok daha üstün olduğunu vurgulayan Saranlı, "Bacaklı robotlar bizim için ilham kaynağı. Çünkü doğaya baktığımızda, tekerlekli veya paletli bir canlı görmüyoruz, doğada hareket problemi bacaklarla çözülmüş. İki bacaklı insanların dünya üzerinde gidemediği bir yer neredeyse yok. Dört bacaklı canlılardan dağ keçileri çok dik yüzeylere tırmanma kabiliyetine sahip. Kaplan, leopar çita gibi hayvanlar ise çok yüksek hızlara çıkabilen canlılar. Dolayısıyla doğa biz mühendislere, bacakların aslında çok hızlı ve zor koşullarda hareket için en uygun seçenek olduğunu anlatıyor." diye konuştu.
ODTÜ'de böceklerden esinlenilerek 6 bacaklı robotlarla çalışmalara uzun süre önce başladıklarını, yurt dışındaki çalışmaların devamında Türkiye'de geliştirdikleri "SensoRHex" isimli ilk robotların halen işler durumda olduğunu anlatan Saranlı, bunun yanında ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne (ROMER) sağlanan destekle alınan ve Türkiye'ye getirilen hazır robot platformları ile birçok öğrencinin araştırma yapmasına olanak sağlandığını vurguladı.
Ticari robot platformları üzerinde araştırma
Saranlı, son yıllarda araştırmaya uygun bazı ticari bacaklı robotların bulunduğunu ancak bu hazır platformlarda sadece örnek mahiyetinde birkaç hareket algoritmasının var olduğunu, AR-GE merkezlerinin ise bu platformlar üzerinde farklı mühendislik ve algoritma geliştirme çalışmaları yürüttüklerini aktararak sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çalıştığımız dört bacaklı robot teknolojilerinde, ilk olarak bacakların hareketini ve kontrolünü sağlayacak algoritmaları geliştiriyoruz. Düz zemin üzerinde problemsiz çalışan algoritmaları, zor arazi koşulları için de geliştiriyoruz. Robotun kendi durumunu ve çevresinde olup bitenleri algılaması için de algılayıcı teknolojileri ve algılama algoritmaları üzerine çalışmalar yürütüyoruz.
Örneğin arazi şartlarına göre yürüme, koşma, sıçrama, tırmanma gibi hareketleri nerede kullanmaları gerektiğine otonom olarak karar vermeleri için gerekli algoritmalar araştırma konularımız arasında. Bunun için kameralı sensörlerin yanında, uzay programında da kullanılan ve gözlerimizi kapattığımızda dengemizi korumamızı sağlayan iç kulağımızdakilere benzer ataletsel algılayıcıları kullanıyoruz. Geliştirdiğimiz tüm bu algoritmaları, hazır robot platformlarında denemeden önce bazı deneysel test düzenekleri kullanıyoruz. Bu aşamada bilimsel problemleri çözebilmek için çok temel araştırmalar yapıyoruz."
Savunma sanayi ve sivil uygulamalarda bacaklı robotlar
Bacaklı robotların ticari ve verimli ürünlere dönüşme potansiyelinin yüksek olduğuna işaret eden Saranlı, savunma sanayiinde askeri personelin güvenliğini sağlamak amacıyla arazi hakkında gözlem yapmak, bilgi almak, istihbarat toplamak amacıyla bu tür robotların kullanılmaya başlandığını anlattı.
Daha büyük boyutlu bacaklı robotların ise yük taşınması, askerin hareket kabiliyetinin artırılması, daha uzun mesafelere gidilebilmesi için destek unsuru amacıyla kullanılabildiğini dile getiren Saranlı, hatta askeri personele uzun süreli dayanıklılık sağlamak amacıyla giysi şeklinde kullanılan ve "dış iskelet" olarak adlandırılan bacaklı robot sistemlerinin de bulunduğunu söyledi.
Saranlı, sivil amaçlı kullanımda ise felçli hastaların yürüyebilmesi amacıyla bu tür robot sistemlerinin büyük fayda sağladığına dikkati çekti.
Robot süpürgelerin evlerde kullanımının yaygınlaştığını hatırlatan Saranlı, "Gelecekte çok bacaklı robotları, ev aktivitelerine destek olarak görebileceğiz diye düşünüyorum. Bacaklı robotlar, sadece bir yerden bir yere gitmek veya bir şeyi görüntüleme görevinde değil, üzerlerindeki kolları yardımıyla evlerdeki rutin aktivitelere de katkıda bulunabilecek. Şu anki bacaklı robot fiyatları, bu uygulamayı yapabilecekleri düzeye henüz gelmedi ama bu konudaki AR-GE faaliyetlerine her gün bir yenisi ekleniyor. Bu gelişmeler çok uzak bir geçmişte olmayacak." diye konuştu.
Savunma sanayii ile ortaklık başladı
Afşar Saranlı, geçmiş yıllarda yaptıkları 6 bacaklı SensoRhex robotunun ticari kopyasının ODTÜ Teknokent'teki bir firma tarafından yerli tasarım motorlar ile üretildiğini, böylece bu alandaki çalışmalarının ticari ürüne dönüşmesinde belli oranda ilerleme sağladıklarını kaydetti.
Bunun yanında ROMER kapsamında büyük bir savunma sanayii firması ile başlayan iş birliği ile uzun süreli stratejik ortaklık hedefleri bulunduğunu kaydeden Saranlı, bu alanda artan talepler ve üniversite-sanayi iş birliği için büyük fırsatlar olduğunu belirtti.
Stratejik iş birliğinin uzun vadeli çalışma gerektirdiğine işaret eden Saranlı, "Savunma sanayii ile stratejik iş birliği kapsamında uzun vadeli çalışmalar yapmayı planlıyoruz. Başlattığımız yeni projede, savunma sanayii firması ODTÜ'nün birikimini ürüne aktarmak istiyor. Böylece ODTÜ olarak savunma sanayii ile know-how değiş tokuşu yaparak yerli tasarım ve motorlarla çok bacaklı robotların üretilebilmesi için bir fırsat oluşmuş durumda." dedi.
