İsrail Yüksek Mahkemesi, Ultra Ortodoks Yahudi (Haredi) erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağı olmadığını ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar verdi. The Times of Israel'in haberine göre, mahkeme, uzun süredir tartışmalara neden olan ve Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin Haredileri askerlikten muaf tutma çabalarını reddetti.
Kararda, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağı olmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine hükmedildi. Ayrıca, askere alınmayanların kamu tarafından finanse edilen sosyal yardım ve eğitim yardımlarından da yararlanamayacakları belirtildi. Kararın, zorunlu askerliğe uygun olduğu tahmin edilen 67 bin Haredi erkeğe toplu mu yoksa kademeli biçimde mi uygulanacağı henüz kesinleşmedi.
Bu kararın siyasi ve toplumsal sonuçlarının olması bekleniyor. Hükümetin, Haredilerin askerlik muafiyeti için ek süre talebi de daha önce reddedilmişti. İsrail'de 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze Şeridi'ne başlatılan saldırıların ardından Haredilerin askerlikten muaf tutulmaya devam edilip edilmeyeceği tartışmaları yaşanıyor.
Mart ayında Yüksek Mahkeme, Netanyahu hükümetinin yeni askerlik yasası hazırlanana kadar Ultra Ortodoks Yahudilerin askerlik muafiyetinin uzatılması için ek süre talebini reddetmişti. Mahkeme, şu ana kadar askerlik şubesine yazılmamış Tevrat okullarında (Yeşiva) eğitim gören Haredi öğrenciler için hükümetin sağladığı fonun da kesilmesi talimatını vermişti.
İsrail Meclisinde, Haredilerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasa tasarısı, 11 Haziran'da yapılan oylamada oy çokluğuyla kabul edilmişti. Tasarının, yürürlüğe girmesi için ikinci ve üçüncü okumada onaylanmak üzere Meclisin Dışişleri ve Güvenlik Komitesinde tartışılması bekleniyordu.
Muhalefet partileri, Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını eleştirirken, Netanyahu hükümetinde yer alan Ultra Ortodoks Yahudileri temsil eden partiler ise Haredilere askerliği zorunlu hale getirecek yasa tasarısına karşı çıkıyor.
Netanyahu, Ultra Ortodoks Yahudilerin (Harediler) zorunlu askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasa tasarısı hakkındaki fikir ayrılıkları ve tartışmaların koalisyon hükümetini dağıtma riski nedeniyle zorlu bir sınavla karşı karşıya. Nüfusun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturan Harediler, askerlik yapmıyor ve hayatlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını belirtiyorlar.
İsrail yasalarına göre, 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır tartışma konusu. İsrailli laik partiler, özellikle Gazze'ye saldırıların devam ettiği ve kuzeyde Lübnan Hizbullahı ile çatışma riskinin arttığı bir dönemde, dindar Yahudilerin de savaş yükünü paylaşmasını istiyor. Netanyahu hükümetinin koalisyon ortağı olan Haredi partileri, dindarların silah altına alınmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Gazze Şeridi'ne yönelik 7 Ekim'den bu yana devam eden saldırılar ve İsrail ordusunun verdiği kayıplar, Haredilerin silah altına alınmaması tartışmalarını yeniden gündeme getirdi. 2015'te Yüksek Mahkeme, "eşitlik ilkesine aykırı" olduğu gerekçesiyle Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını kapsayan yasayı iptal etmişti. 2017'den bu yana gelen hükümetler, Haredilerin askere alınması konusunda mutabakata varılan bir yasa tasarısı ortaya koyamadı.
İsrail'in Sefarad Başhahamı Yitzhak Yosef, dindar İsraillilerin askerlik hizmetine zorlanması halinde hepsinin yurt dışına gideceğini söylemişti. Çoğu dini gerekçelerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor. Haredilerin büyük çoğunluğu Batı Kudüs'teki Meaşerim Mahallesi'nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.
1 Kasım 2022 seçimlerinden zaferle ayrılan Likud lideri Netanyahu'nun koalisyon ittifakında aşırı sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri yer alıyor. Laik Yahudilerle aralarında birçok konuda görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Yahudilerin çoğu, orduda dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamayacakları gerekçesiyle askerlik yapmayı reddediyor.
Kadın ve erkekler için İsrail'de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inancına sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor. İsrail'de koalisyon ortağı Haredi partiler, "Tevrat eğitiminin temel hak olduğu" yönünde bir kanun geçirerek temsil ettikleri kesimi askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almayı planlıyordu.